Τι ορίζεται ως κάταγμα περόνης;

Το κάταγμα περόνης αποτελεί τραυματική βλάβη του οστού της περόνης, ενός από τα δύο μακρά οστά της κνήμης που βρίσκεται στην πλάγια πλευρά του κάτω άκρου. Μπορεί να αφορά οποιοδήποτε τμήμα της περόνης(κεφαλή, αυχένα, διάφυση) και να εκδηλωθεί με ποικίλους βαθμούς σοβαρότητας, από μια απλή ρωγμή έως ένα συντριπτικό κάταγμα.

Τα κατάγματα της περόνης συχνά συνυπάρχουν με κάταγμα της κνήμης ή με κακώσεις στην ποδοκνημική άρθρωση. Η βαρύτητα και η κλινική τους σημασία καθορίζονται από το σημείο στο οποίο εντοπίζονται και από το πόσο επηρεάζουν τη σταθερότητα της άρθρωσης.

 

Ποιοι είναι οι μηχανισμοί πρόκλησης του κατάγματος;

Οι κύριοι μηχανισμοί πρόκλησης ενός κατάγματος περόνης είναι οι κάτωθι:

• Άμεσοι τραυματισμοί: Πτώση από ύψος ή απευθείας πλήγμα στην έξω πλευρά του κάτω άκρου (π.χ. χτυπήματα σε αθλήματα, τροχαία ατυχήματα).
• Αθλητικές κακώσεις: Συχνές σε αθλήματα με στροφικές κινήσεις ή αθλήματα επαφής (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, σκι, ράγκμπι).
• Τροχαία ατυχήματα: Τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν συχνή αιτία εκδήλωσης καταγμάτων περόνης και συχνά συνδυάζονται με κάταγμα κνήμης.
• Στροφικοί μηχανισμοί: Η απότομη περιστροφή της ποδοκνημικής, όπως συμβαίνει σε γλίστρημα ή κακή προσγείωση, μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα της περόνης.
• Χρόνια καταπόνηση / μικροτραυματισμοί: Τα κατάγματα κόπωσης (stress fractures) εμφανίζονται σε άτομα που καταπονούν επανειλημμένα το κάτω άκρο (δρομείς, στρατιωτικοί), χωρίς να έχει προηγηθεί οξύς τραυματισμός.

Προδιαθεσικοί παράγοντες κατάγματος περόνης

Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για την πρόκληση κατάγματος περόνης συσχετίζονται τόσο με χαρακτηριστικά του ασθενούς όσο και με το είδος της καταπόνησης που δέχεται το οστό.

Ειδικότερα, οι συχνότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι οι κάτωθι:

• Οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου, καθώς χαρακτηρίζεται από μείωση της πυκνότητας και της αντοχής των οστών. Το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα κατάγματος ακόμη και μετά από ήπιο τραυματισμό ή μικρή πτώση.

• Προχωρημένη ηλικία

Η αυξανόμενη ηλικία συνδέεται με μειωμένη οστική πυκνότητα και ελάττωση της ελαστικότητας των συνδέσμων, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων σε πτώσεις, κυρίως σε άτομα άνω των 65 ετών. Επιπλέον, η μειωμένη ισορροπία και η αδυναμία μυών σε ηλικιωμένους συμβάλλουν σε αυξημένο αριθμό πτώσεων και τραυματισμών του κάτω άκρου.

• Επαναλαμβανόμενη καταπόνηση

Τα κατάγματα κοπώσεως λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης εμφανίζονται συχνότερα σε δρομείς, στρατιώτες ή άτομα που ασκούν μεγάλες πιέσεις στο κάτω άκρο στο πλαίσιο αθλητικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Κατά τη διάρκειά τους, προκαλούνται συνεχώς μικροτραυματισμοί. Οι  μικροτραυματισμοί αθροίζονται και  με την πάροδο του χρόνου και οδηγούν σε κάταγμα.

 

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται το κάταγμα περόνης;

Η κλινική εικόνα ενός κατάγματος περόνης καθορίζεται από τα ακόλουθα συμπτώματα. Σε κάθε περίπτωση τα συμπτώματα αυτά διαφοροποιούνται ως προς την ένταση ανάλογα με τον τύπο και την έκταση της βλάβης:

• Πόνος: Αποτελεί το συχνότερο και πλέον χαρακτηριστικό σύμπτωμα. Εντοπίζεται συνήθως στην έξω επιφάνεια της κνήμης, κοντά στον αστράγαλο, αλλά μπορεί να αντανακλά προς το πέλμα ή την ποδοκνημική. Ο πόνος εντείνεται κατά τη φόρτιση ή την κίνηση του σκέλους και σε σοβαρότερα κατάγματα παραμένει και κατά την ανάπαυση.
• Οίδημα: Εμφανίζεται στην περιοχή του κατάγματος. Συνήθως συνοδεύεται από ευαισθησία στην ψηλάφηση και συχνά από εκχυμώσεις.
• Δυσχέρεια ή αδυναμία φόρτισης: Η προσπάθεια στήριξης βάρους στο πάσχον σκέλος προκαλεί έντονο πόνο και αστάθεια, οδηγώντας σε σημαντική διαταραχή της βάδισης.
• Παραμόρφωση: Σε παρεκτοπισμένα κατάγματα διαπιστώνεται ορατή παραμόρφωση του κάτω άκρου.
• Νευρολογικές διαταραχές: Εφόσον υπάρχει κάκωση νεύρων ή αγγείων, είναι δυνατόν να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως υπαισθησία ή παραισθησία.

 

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση του κατάγματος της περόνης στηρίζεται στον συνδυασμό κλινικής εξέτασης και απεικονιστικού ελέγχου.

Η διαδικασία ξεκινά με τη λήψη ατομικού ιστορικού και ακολουθεί λεπτομερής κλινική εξέταση με στόχο:

• τον εντοπισμό οιδήματος, εκχυμώσεων, παραμορφώσεων ή δερματικών κακώσεων.
• την ανίχνευση ευαισθησίας με την ψηλάφηση.
• τον έλεγχο νευρικής λειτουργίας, αιμάτωσης και κινητικότητας της ποδοκνημικής άρθρωσης.

Ο βασικός απεικονιστικός έλεγχος περιλαμβάνει απλή ακτινογραφία, ώστε να αποτυπωθεί η μορφολογία και η θέση του κατάγματος. Από την άλλη, σε πιο σύνθετες ή αμφίβολες περιπτώσεις εφαρμόζεται μαγνητική τομογραφία (MRI) για τη διερεύνηση συνοδών κακώσεων μαλακών μορίων, συνδέσμων ή καταγμάτων που δεν ανιχνεύονται ακτινολογικά. Η έγκαιρη και ακριβής διαγνωστική προσέγγιση είναι καθοριστική για την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής στρατηγικής και την πρόληψη επιπλοκών, ιδιαίτερα όταν τα κατάγματα συνοδεύονται από βλάβες της ποδοκνημικής άρθρωσης.

 

Κάταγμα περόνης & Αντιμετώπιση

Η θεραπευτική προσέγγιση των καταγμάτων της περόνης καθορίζεται από τη σταθερότητα και τον τύπο του κατάγματος και διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.

Η συντηρητική αντιμετώπιση ενδείκνυται σε σταθερά, μη παρεκτοπισμένα κατάγματα ή σε κατάγματα με ελάχιστη μετατόπιση (<2–5 mm), όταν η ποδοκνημική άρθρωση διατηρείται ανατομικά σταθερή.

Ειδικότερα, η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει:

• ακινητοποίηση με γύψο ή εφαρμογή νάρθηκα για διάστημα 4–6 εβδομάδων.
• περιορισμό ή αποφυγή φόρτισης του σκέλους με χρήση βοηθημάτων βάδισης (πατερίτσες).
• εφαρμογή πάγου.
• ανύψωση του άκρου.
• φαρμακευτική αγωγή με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs).

Μετά την αφαίρεση του γύψου ή του νάρθηκα, ο ασθενής ξεκινά πρόγραμμα φυσικοθεραπείας. Η φυσικοθεραπεία αποσκοπεί:

• στην αποκατάσταση της κινητικότητας της άρθρωσης.
• στην ενδυνάμωση των μυών του κάτω άκρου.
• στη σταδιακή επαναφορά της φυσιολογικής λειτουργίας του ποδιού.

Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί ένδειξη σε:

• Κατάγματα με σημαντική παρεκτόπιση.
• Περιπτώσεις που εκδηλώνεται αστάθεια της ποδοκνημικής, συνδυασμό με κάταγμα κνήμης ή ρήξη συνδέσμων.
• Ανοικτά κατάγματα.
• Περιπτώσεις όπου η συντηρητική αγωγή αποτυγχάνει να ανακουφίσει από τα συμπτώματα.

Ειδικότερα, η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται στην ανάταξη των καταγματικών τεμαχίων και στη σταθεροποίησή τους με εσωτερική οστεοσύνθεση.

Πιο συγκεκριμένα, η  οστεοσύνθεση πραγματοποιείται με κατάλληλα υλικά, όπως πλάκες και βίδες, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κατάγματος. Στόχος της επέμβασης είναι η πλήρης αποκατάσταση της ανατομικής δομής και της μηχανικής σταθερότητας της άρθρωσης, ώστε να αποφευχθούν επιπλοκές, όπως παραμόρφωση, καθυστερημένη πώρωση ή ψευδάρθρωση.

 

Μετεγχειρητικό στάδιο

Στο μετεγχειρητικό στάδιο απαιτείται περιορισμός της φόρτισης του σκέλους, ενώ η έναρξη εξατομικευμένου προγράμματος φυσικοθεραπείας είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της κινητικότητας της άρθρωσης και την ενδυνάμωση των μυϊκών ομάδων.

Η συστηματική ιατρική παρακολούθηση, μέσω κλινικής εκτίμησης και απεικονιστικού ελέγχου, διασφαλίζει την ομαλή πρόοδο της πώρωσης και επιτρέπει την έγκαιρη αναγνώριση επιπλοκών, όπως λοίμωξη ή αδυναμία πώρωσης του κατάγματος.

Εάν εμφανίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα που ενδέχεται να υποδηλώνει κάταγμα περόνης, επικοινωνήστε άμεσα με τον Ορθοπαιδικό Χειρουργό και Τραυματολόγο Ελευθέριο Ζαμπάκο. Κλείστε το ραντεβού σας για να λάβετε εξατομικευμένη διάγνωση και στη συνέχεια την κατάλληλη θεραπεία για το ορθοπαιδικό σας πρόβλημα.