Τί είναι το γάγγλιο;
Το γάγγλιο ή πιο σωστά η γαγγλιονική κύστη, είναι μία κύστη που εμφανίζεται κυρίως στο χέρι και στον καρπό, και πιο σπάνια στο πόδι ή σε άλλο μέρος του σώματος σας. Η κύστη αυτή μοιάζει με ένα πρησμένο, κλειστό σάκο κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Ο σάκος αυτός μπορεί να δημιουργηθεί από το περίβλημα ενός τένοντα ή της άρθρωσης. Πρόκειται για την πιο συχνή μορφή καλοήθους όγκου. Το υγρό που περιέχεται μέσα στην κύστη αυτή είναι παρόμοιο με το υγρό που υπάρχει στις αρθρώσεις. Η αφαίρεση της κύστης του γαγγλίου, που ονομάζεται γαγγλιονεκτομή αποτελεί μία χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της κύστης αυτής.
Συμπτώματα γαγγλίου
Το γάγγλιο μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματικό και πολλές φορές μάλιστα μπορεί να υποχωρήσει από μόνο του χωρίς θεραπεία κάτι που χρειάζεται αρκετό χρόνο. Μελέτες δείχνουν ότι το 50 εως 80 % των γαγγλίων του καρπού υποχωρούν μέσα σε διάστημα 5 ετών. Είναι ακίνδυνα αλλά μπορεί να είναι πολύ επώδυνα και να προκαλούν δυσφορία ή μούδιασμα. Άμα το γάγγλιο είναι εσωτερικό μπορεί να έχει εντονότερα συμπτώματα παρόλο που είναι μικρότερο. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα συμπτώματα δεν επιδεινώνονται.
Αίτια δημιουργίας γαγγλίου
Η αιτία εμφάνισης των γαγγλίων δεν είναι πλήρως κατανοητή. Η ιστοπαθολογική τους ανάλυση προδίδει ότι οφείλονται σε κάποιου είδους εκφύλιση του κολλαγόνου. Σε αυτή την περιοχή του θυλάκου δημιουργείται μια ρωγμή, από την οποία αρθρικό υγρό μετακινείται στους γειτονικούς ιστούς. Ουσιαστικά υπάρχει μια μονόδρομη βαλβίδα που επιτρέπει την μετακίνηση του υγρού από την άρθρωση προς την κύστη αλλά όχι το αντίθετο. Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι οι συχνοί τραυματισμοί και η υπέρχρηση προκαλούν την δημιουργία αυξημένης ποσότητας υγρού που εκτονώνεται με την μετακίνηση του στην κύστη. Η ιστολογική ανάλυση της γαγγλιονικής κύστης μας δείχνει ότι το γάγγλιο αποτελείται από ίνες κολλαγόνου χωρίς ενδοθήλιο. Το υγρό περιέχει κυρίως υαλουρονικό οξύ σε συνδυασμό με γλυκοζαμίνη και λευκωματίνη.
Τα γάγγλια μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε έλυτρο δηλαδή κάλυμμα τένοντα ή αρθρικό υμένα. Εμφανίζονται όμως συχνότερα γύρω από τον καρπό, στην παλαμιαία (20%) ή στην ραχιαία επιφάνεια (60%). Επίσης συχνή είναι η εμφάνισή τους στους τένοντες των δακτύλων και στις περιφερικές φαλαγγοφαλαγγικές αρθρώσεις με την μορφή βλενώδους κύστης. Το γάγγλιο μπορεί να εμφανιστεί και στα κάτω άκρα, με συνηθέστερη περιοχή τις περιοχές γύρω από τα σφυρά.
Μέθοδοι αντιμετώπισης του γαγγλίου
Η θεραπεία του γαγγλίου συνίσταται στην περίπτωση που το γάγγλιο είναι επώδυνο ή προκαλεί κινητικά προβλήματα. Εάν το γάγγλιο δεν προκαλεί κινητικά προβλήματα μπορεί να παρακολουθείται η εξέλιξη του. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορεί να επέμβει ο γιατρός, είτε με την αναρρόφηση του υγρού από την κύστη με βελόνα και σύριγγα, είτε αφαιρώντας την κύστη μέσω χειρουργικής επέμβασης. Εάν επιλεχθεί ο πρώτος τρόπος τότε ο ασθενής οφείλει να γνωρίζει ότι η επίλυση του θέματος μπορεί να είναι παροδική κι η κύστη να εμφανιστεί ξανά. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται πλέον χειρουργική επέμβαση καθώς δεν υπάρχει άλλη λύση. Η αναρρόφηση θα πρέπει να αποφεύγεται στα παλαμιαία γάγγλια, καθώς υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού της κερκιδικής αρτηρίας και του παλαμιαίου δερματικού και ωλενίου νεύρου. Στα παιδιά, τα γάγγλια της άκρας χειρός και του καρπού υποχωρούν συνήθως μόνα τους και δεν χρειάζονται χειρουργείο.
Το υπερηχογράφημα είναι μια σχετικά εύκολη και οικονομική διαγνωστική μέθοδος που μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για ένα γάγγλιο. Μπορεί να μας ξεκαθαρίσει αν το μόρφωμα που σκοπεύουμε να αφαιρέσουμε είναι συμπαγές ή κυστικό και αν έχει αγγείωση ή όχι. Επίσης μπορεί να μας δώσεις πληροφορίες για την διαμόρφωση του και το αν είναι πολύχωρο ή μονόχωρο. Το υπερηχογράφημα έχει 88% ευαισθησία, 87% ακρίβεια και 85% ειδικότητα, σαν εξέταση.
Πώς πραγματοποιείται η αφαίρεση γαγγλίου;
Η αφαίρεση του γαγγλίου γίνεται μέσω τομής που ανοίγεται ακριβώς πάνω από τη διόγκωση, προκειμένου να βρεθεί το σημείο από το οποίο εξορμά κι έτσι να αφαιρεθεί μαζί με το υγρό. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, είτε με αρθροσκοπική χειρουργική επέμβαση. Και οι δύο τεχνικές μπορούν να πραγματοποιηθούν με τοπική αναισθησία, όπου σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής είναι ξύπνιος αλλά δεν καταλαβαίνει τίποτα. Εναλλακτικά, μπορεί να λάβει γενική νάρκωση όπου θα κοιμάται σ’όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Η απόφαση εξαρτάται από το που βρίσκεται το γάγγλιο αλλά και το προφίλ του ασθενούς.. Σε αυτή την περίπτωση συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Και οι δύο τεχνικές είναι εξίσου αποτελεσματικές για την αφαίρεση της κύστης, καθώς και για τη μείωση των πιθανοτήτων επανεμφάνισης της. Μετά το τέλος της επέμβασης ο χειρουργός θα τοποθετήσει επίδεσμο πάνω από την επιφάνεια της πληγής η οποία θα έχει ράμματα. Η πληγή δεν είναι συνήθως επώδυνη αλλά θα σας δοθούν παυσίπονα ώστε να αντιμετωπίσετε τον πόνο και την δυσφορία αν εμφανιστούν.
Ποια είναι τα οφέλη της αφαίρεσής του;
Η αφαίρεσή του γαγγλίου έχει τα εξής πλεονεκτήματα:
- ο πόνος χάνεται μαζί με την αφαίρεση της κύστης
- η λειτουργία αποκαθίσταται και μπορείτε να εκτελέσετε και κανονικά τις καθημερινές σας δραστηριότητες
- βελτιωμένη αισθητική εμφάνιση
- υποχώρηση των συμπτωμάτων της πίεσης του νεύρου
Ποιες επιπλοκές μπορεί να εμφανιστούν;
Όπως σε όλες τις επεμβάσεις, μια σπάνια επιπλοκή είναι η πιθανότητα μικροβιακής φλεγμονής. Το ποσοστό είναι πολύ χαμηλό και αντιμετωπίζεται με χημειοπροφύλαξη με αντιβίωση. Άλλες πολύ σπάνιες επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- ευαισθησία γύρω από την ουλή
- τραυματισμοί στους γύρω τένοντες, τα νεύρα ή τους συνδέσμους
Όπως αναφέραμε νωρίτερα, το κυριότερο πρόβλημα είναι η υποτροπή. Ο ρυθμός υποτροπής της πάθησης διαφέρει από άτομο σε άτομο και από περιοχή σε περιοχή και κυμαίνεται από 2 ως 39%
Μετεγχειρητική διαδικασία
Πλήρης αποθεραπεία θα επέλθει 2-3 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Η αποθεραπεία εξαρτάται από το πού βρισκόταν το γάγγλιο και από την καθημερινότητα του ασθενή. Αν για παράδειγμα έχει κάποιος χειρονακτική εργασία θα χρειαστεί να πάρει κάποιες μέρες άδεια ώστε το χέρι να μείνει σε ακινησία. Η φυσικοθεραπεία είναι πολλές φορές χρήσιμη για την πιο άμεση και καλύτερη αποκατάσταση της κινητικότητας της άρθρωσης.
Ο Ορθοπεδικός Χειρουργός Ελευθέριος Ζαμπάκος είναι άρτια εκπαιδευμένος και με μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των παθήσεων της άκρας χειρός. Επικοινωνήστε μαζί του προκειμένου να κλείσετε ραντεβού και να βρείτε εξατομικευμένη λύση στο πρόβλημά σας.
