Η μεταταρσαλγία συνοδεύει συνήθως τον βλαισό μεγάλο δάκτυλο δηλαδή το κότσι, αλλά σε πολλές περιπτώσεις η εμφάνιση της ακολουθεί μετά από κάποια χρόνια. Πρόκειται για μια συγκεχυμένη έννοια η οποία δεν περιγράφει μια πάθηση, αλλά μάλλον ένα σύμπτωμα το οποίο μπορεί να έχει πολλές αιτίες. Ο ορισμός της μεταταρσαλγίας είναι, εντοπισμένο άλγος στην πρόσθια επιφάνεια του πέλματος, το οποίο συνήθως συνοδεύεται και από σκληρίες – υπερκερατώσεις κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων. Οφείλεται  στο γεγονός ότι οι κεφαλές των μεταταρσίων των μικρότερων δακτύλων του ποδιού, αναλαμβάνουν περισσότερο βάρος κατά την βάδιση.

Που βρίσκονται τα μετατάρσια

Όταν είμαστε όρθιοι, όταν περπατάμε ή τρέχουμε, τα μπροστινά και κατώτερα τμήματα των μεταταρσίων οστών, δηλαδή οι κεφαλές των μεταταρσίων, δέχονται όλο το βάρος του σώματος. Σύμφωνα με μελέτες, η πίεση που συντελείται, είναι 275% μεγαλύτερη από το σωματικό βάρος.  Έτσι, καθώς η πίεση που δέχονται τα μετατάρσια κατά τη βάδιση και το τρέξιμο δεν είναι ισότιμη, το μεγαλύτερο μέρος αυτής δέχονται και απορροφούν το πρώτο και το δεύτερο μετατάρσιο οστούν.

 

Τα μετατάρσια και η λειτουργία τους

Το δεύτερο μετατάρσιο παρουσιάζει  μικρή κινητικότητα και είναι ευάλωτο σε τραυματισμούς, ενώ το πρώτο είναι το μεγαλύτερο από τα μετατάρσια και απορροφά το μεγαλύτερο βάρος της πίεσης. Εκεί, έγκειται ουσιαστικά και το πρόβλημα εκδήλωσης των συμπτωμάτων της μεταταρσαλγίας ως αποτέλεσμα πτώσης κάποιου μεταταρσίου οστού.

Ποια είναι τα συμπτώματα της μεταταρσαλγίας;

Η μεταταρσαλγία είναι σύμπτωμα και όχι πάθηση. Συνήθως αναπτύσσεται σταδιακά. Οι ασθενείς αισθάνονται ένα βαθύ και σταθερό άλγος με ή χωρίς καυσαλγία. Η έλλειψη αντιμετώπισης των συμπτωμάτων σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη πίεση των μεταταρσίων οστών μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό και φλεγμονή του θυλάκου που καλύπτει τις μεταταρσοφαλαγγικές αρθρώσεις, με αποτέλεσμα τις σκληρύνσεις και υπερκερατώσεις (κάλους) ως αντίδραση του οργανισμού στα σημεία έντονης πίεσης, αίσθημα καψίματος από την περιορισμένη κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή (ισχαιμία) ακόμα και «νεύρωμα Morton» (ανάπτυξη καλοήθους όγκου του δακτυλικού νεύρου, συνήθως στο τρίτο μεσοδακτύλιο διάστημα).

Σε ποιες κατηγορίες ανθρώπων ενδέχεται να εμφανιστεί η μεταταρσαλγία;

Η πάθηση εκδηλώνεται σε άνδρες και γυναίκες, από την εφηβική ηλικία και μετά αλλά συνήθως προτιμά τις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα αίτια που την προκαλούν μπορεί να οφείλονται σε ανατομικούς-γενετικούς (δυσαναλογία μήκους των μεταταρσίων οστών, παραμορφώσεις των δακτύλων, κοιλοποδία, πλατυποδία, σύνδρομο Freiberg, δερματικές κερατώσεις,  σωματικό βάρος) και παθολογικούς παράγοντες ή απλά να είναι αποτέλεσμα της ατροφίας του δομικού λίπους του πέλματος ή ιδιοπαθή (έλλειψη προσωπικής φροντίδας).

Στους παθολογικούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν να εκδηλώσουν συμπτώματα μεταταρσαλγίας, συγκαταλέγονται οι αρθροπάθειες (εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα) και τα μεσοδακτύλια νευρώματα (νεύρωμα Morton).

 

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν μεταταρσαλγία;

Τα συμπτώματα της  μεταταρσαλγίας είναι πιο συνηθισμένα στις μεγαλύτερες γυναίκες και αυτό, βεβαίως, έχει την εξήγησή του, καθώς όσο μεγαλώνουμε, ατροφεί το λίπος που έχουμε στο πέλμα, με αποτέλεσμα «να λεπταίνει ο πάτος του ποδιού μας». Ένας άλλος παράγοντας είναι το ορμονικό προφίλ, καθώς οι γυναίκες λόγω των ορμονών τους έχουν χαλαρότερους συνδέσμους με αποτέλεσμα να οδηγούνται ευκολότερα σε παραμορφώσεις των άκρων.

Η χρήση ψηλοτάκουνων παπουτσιών μεταφέρει το κέντρο βάρους του σώματος στο μπροστινό πόδι, ενώ τα στενά παπούτσια αυξάνουν την πίεση στο μεσόστεο διάστημα των μεταταρσίων. Η μακροχρόνια χρήση τέτοιων υποδημάτων αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα μιας μελλοντικής εμφάνισης συμπτωμάτων πόνου και εκδήλωσης κάποιας παραμόρφωσης του δακτύλου που συνδέεται με το υπό πίεση μετατάρσιο οστό (πτώση μεταταρσίου).

Αθλητές και κυρίως δρομείς παραπονιούνται συχνά για πόνο στο κάτω μέρος των πελμάτων τους, καθώς δέχονται μεγάλη πίεση κατά την προπόνηση αλλά και στους αγώνες όπου καλύπτουν μεγάλες διαδρομές τρέχοντας ή πραγματοποιώντας άλματα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι οικοδόμοι εξαιτίας της μεγάλης καταπόνησης που δέχονται τα κάτω άκρα κατά την εκτέλεση της εργασίας τους.

Τα παχύσαρκα άτομα, τέλος, έχουν μεγάλες πιθανότητες εκδήλωσης συμπτωμάτων καθώς αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό η πίεση που δέχονται τα μετατάρσια.

Σε ποιους παράγοντες οφείλεται;

Η μεταταρσαλγία μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.
Συνήθως όμως διαχωρίζουμε 3 κύριες κατηγορίες.

1) Μηχανική μεταταρσαλγία

Προκαλείται από ανατομικές ή λειτουργικές ανωμαλίες του πρόσθιου άκρου ποδός. Συχνότερη αιτία είναι, η ανύψωση και στροφή της κεφαλής του 1ου μεταταρσίου, που φυσιολογικά παίρνει και το περισσότερο βάρος, κατά την ανάπτυξη του βλαισού μεγάλου δακτύλου.
Εμφανίζεται είτε στο ενδιάμεσο στάδιο βάδισης, είτε στο στάδιο ώθησης.

2) Μετατραυματική ή Ιατρογενής Μεταταρσαλγία

Αυτή μπορεί να οφείλεται, στην μεταβολή του μήκους κάποιου μεταταρσίου μετά από κάποιο κάταγμα ή μια χειρουργική επέμβαση.

3) Δευτεροπαθής μεταταρσαλγία

Στην περίπτωση αυτή, η μεταταρσαλγία εμφανίζεται, σαν αποτέλεσμα μιας ανατομικής μεταβολής στην περιοχή των μεταταρσίων. Τέτοια μεταβολή μπορεί να είναι η υποστροφή του λίπους του πέλματος, η χαλάρωση ή η ρίκνωση των συνδέσμων και των τενόντων της περιοχής των μεταταρσίων ή η υπερτονία που εμφανίζεται στο πέλμα εξαιτίας κάποιας νευρολογικής, μεταβολικής ή φλεγμονώδους πάθησης.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της μεταταρσαλγίας;

Η μεταταρσαλγία αναπτύσσεται σταδιακά. Συνήθη συμπτώματα είναι το βαθύ και σταθερό άλγος με ή χωρίς καυσαλγία. Η αντιμετώπιση της πάθησης είναι σημαντική, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό και φλεγμονή του θυλάκου που καλύπτει τις μεταταρσοφαλαγγικές αρθρώσεις. Η αντίδραση του οργανισμού σε αυτή την κατάσταση μπορεί να περιλαμβάνει αίσθημα καψίματος από την περιορισμένη κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή (ισχαιμία) ακόμα και «νεύρωμα Morton».

 

Πως θεραπεύεται η μεταταρσαλγία; 

Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική για την άμεση αντιμετώπιση της πάθησης. Η θεραπεία μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική. Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της διαδερμικής χειρουργικής των Κάτω Άκρων.

Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός και Τραυματιολόγος Ελευθέριος Ζαμπάκος, μέλος της Γαλλικής εταιρείας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής (AFCP) και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής (ΕFAS), διαθέτει μετεκπαίδευση και εξειδίκευση στην Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική των κάτω άκρων και σε συνδυασμό με τη μεγάλη εμπειρία του στον τομέα αυτό, μπορεί να σας προτείνει το κατάλληλο πλάνο θεραπείας για την περίπτωσή σας.

Επισκεφθείτε τον Ορθοπεδικό χειρουργό Ελευθέριο Ζαμπάκο για την έγκαιρη αντιμετώπισή της. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεταταρσαλγία, ο ιατρός βρίσκεται πάντα στη διάθεσή σας.