Τι είναι η αρθρίτδα του γόνατος
Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη άρθρωση του ανθρωπίνου σώματος. Αποτελείται από τρία οστά. Το κατώτερο τμήμα του μηρού, την επιγονατίδα και το ανώτερο τμήμα της κνήμης. Τα τρία αυτά οστά, καλυμμένα από μια γυαλιστερή λεία επιφάνεια, τον χόνδρο, συναρθρώνονται και σχηματίζουν την άρθρωση του γόνατος.
Ανάμεσα στον μηρό και στην κνήμη παρεμβάλλονται δύο ημισεληνοειδή μαξιλαράκια, οι μηνίσκοι, οι οποίοι αυξάνουν την επιφάνεια επαφής ανάμεσα τους και απορροφούν τους κραδασμούς της βάδισης. Η όλη άρθρωση του γόνατος βρίσκεται μέσα σε μια μεμβράνη, τον αρθρικό θύλακο, η οποία είναι γεμάτη με αρθρικό υγρό. Το αρθρικό υγρό είναι σαν το «λάδι της μηχανής», θρέφει και προστατεύει τον χόνδρο, μειώνοντας την τριβή.
Ποια αίτια οδηγούν στην αρθρίτιδα του γόνατος;
Η αρθρίτιδα του γόνατος είναι η φλεγμονή και η φθορά του χόνδρου, δηλαδή της αρθρικής επιφάνειας του γόνατος. Είναι μια από τις συχνότερες παθήσεις της ορθοπαιδικής. Προσβάλει συνήθως άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών.
Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής.Η αιτιολογία της πρωτοπαθούς οστεοαρθρίτιδας είναι άγνωστη και έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες μεταξύ των οποίων και ορμονικοί ή κληρονομικοί. Αποτελεί την συχνότερη μορφή αρθρίτιδας του γόνατος και παλαιότερα θεωρείτο σαν μια εκφυλιστική μορφή φθοράς του χόνδρου. Εντούτοις ο όρος εκφυλιστική τείνει να καταργηθεί καθώς όλο και περισσότερες μελέτες συμφωνούν, ότι κύρια αιτία της εμφάνισης της οστεοαρθρίτιδας είναι οι ανατομικές παραλλαγές που οδηγούν σε μηχανική διαταραχή της άρθρωσης και η αυξημένη φλεγμονή.
Σαν δευτεροπαθή αρθρίτιδα χαρακτηρίζουμε όλες τις περιπτώσεις, στις οποίες εκλυτικόςπαράγοντας είναι κάποιο αυτοάνοσο νόσημα ή μια μεταβολική πάθηση ή ακόμα και ένας τραυματισμός.
Οι τραυματισμοί ειδικά, τα τελευταία χρόνια ενοχοποιούνται για όλο και περισσότερες περιπτώσεις αρθρίτιδας του γόνατος. Η ρήξη μηνίσκων, οι οστεοχόνδρινες βλάβες αλλά και τα ενδοαρθρικά κατάγματα αποδιοργανώνουν την ανατομική ισορροπία του γόνατος και οδηγούν στην αυξημένη φθορά του χόνδρου.
Διάγνωση της αρθρίτιδας του γόνατος
Πέρα από τους γενικούς δείκτες φλεγμονής TKE και CRP για την φλεγμονώδη αρθρίτιδα , δεν υπάρχουν καθιερωμένες αιματολογικές εξετάσεις που να σχετίζονται με την εμφάνιση και την βαρύτητα της αρθρίτιδας του γόνατος. Η διάγνωση γίνεται με βάση την κλινική εικόνα του ασθενούς, συνεπικουρούμενη από απεικονιστικές εξετάσεις του γόνατος.
Ταξινόμηση
Η βαρύτητα της αρθρίτιδας του γόνατος εκτιμάται συνήθως με την ακτινολογική κατηγοριοποίηση κατά Kellgren και Lawrence.
Σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση αυτή , μελετώντας τις ακτινογραφίες του γόνατος σε όρθια θέση μπορεί κάποιος να διακρίνει 5 κατηγορίες.
Την κατηγορία 0: όπου δεν υπάρχουν ακτινολογικά ευρήματα.Την κατηγορία 1: όπου βλέπουμε οστεόφυτα και πιθανώς μικρή στένωση του μεσάρθριου διαστήματος.
Την κατηγορία 2: όπου κάποιος διακρίνει καθαρά την ύπαρξη οστεoφύτων και την στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος.
Την κατηγορία 3: όπου κάποιος διακρίνει πολλαπλά οστεόφυτα, οξύαιχμο έσω και έξω γληνιαίο φύμα. Σκλήρυνση (πύκνωση) της αρθρικής επιφάνειας, στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος και οστική παραμόρφωση του γόνατος (ραιβότητα ή βλαισότητα).
Την κατηγορία 4: όπου κάποιος διακρίνει πολλαπλά μεγάλα οστεόφυτα, οξύαιχμο έσω και έξω γληνιαίο φύμα. Σημαντική σκλήρυνση της αρθρικής επιφάνειας, εξεσημασμένη στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος και έντονη οστική παραμόρφωση του γόνατος (ραιβότητα ή βλαισότητα).Συμπτωματολογία
Δυστυχώς, τα συμπτώματα της αρθρίτιδας του γόνατος δεν συμβαδίζουν πάντα με την ακτινολογική εικόνα. Υπάρχουν ασθενείς με περιορισμένα ακτινολογικά εύρηματα που υποφέρουν από πόνους και το αντίθετο.
Ο πόνος, το οίδημα, ο κριγμός και η δυσκαμψία είναι τα πρωταρχικά συμπτώματα της αρθρίτιδας. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται με την αύξηση της δραστηριότητας. Επίσης χαρακτηριστική είναι η πρωινή δυσκαμψία, η οποία όμως συνήθως υποχωρεί σε λιγότερο από 30 λεπτά.
Η κλινική εικόνα έκτος από τον πόνο, χαρακτηρίζεται από την δυσχέρεια στην βάδιση, την ύπαρξη υγρού στο γόνατο, την πάχυνση του υποδόριου ιστού στην έσω επιφάνεια του γόνατος, την χαλάρωση των συνδέσμων και την παραμόρφωση του άξονα του γόνατος (ραιβότητα ή βλαισότητα).Αντιμετώπιση - Θεραπεία
Η συντηρητική αντιμετώπιση έχει στόχο την αναλγησία και την διατήρηση ή βελτίωση του εύρους κίνησης της άρθρωσης.
Στα πλαίσια αυτά οι ασθενείς λαμβάνουν οδηγίες για φυσικοθεραπείες, παγοθεραπεία ή συχνότερα εφαρμογή θερμών επιθεμάτων, μυϊκή ενδυνάμωση, απώλεια βάρους και ήπια άσκηση. Πολλές φορές ο γιατρός θα συστήσει ενδοαρθρικές εγχύσεις με κορτιζόνη, prp, ή υαλουρονικό οξύ, τα οποία δρουν είτε ως αναλγητικά, είτε ως αντιφλεγμονώδη στην άρθρωση του γόνατος.
Σε κάθε περίπτωση, όταν τα συντηρητικά μέσα δεν είναι αποτελεσματικά τότε η λύση βρίσκεται στην ολική αρθροπλαστική γόνατος. Η ολική αρθροπλαστική γόνατος πραγματοποιείται τα τελευταία 50 χρόνια με εξαιρετικά αποτελέσματα. Όμως πλέον, μπορεί να πραγματοποιηθεί με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και προσπελάσεις σε συνδυασμό με ρομποτική – ψηφιακή υποβοήθηση, για ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια στην τοποθέτηση των προθεμάτων.
Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής.
Την κατηγορία 0: όπου δεν υπάρχουν ακτινολογικά ευρήματα.
Την κατηγορία 4: όπου κάποιος διακρίνει πολλαπλά μεγάλα οστεόφυτα, οξύαιχμο έσω και έξω γληνιαίο φύμα. Σημαντική σκλήρυνση της αρθρικής επιφάνειας, εξεσημασμένη στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος και έντονη οστική παραμόρφωση του γόνατος (ραιβότητα ή βλαισότητα).
Η κλινική εικόνα έκτος από τον πόνο, χαρακτηρίζεται από την δυσχέρεια στην βάδιση, την ύπαρξη υγρού στο γόνατο, την πάχυνση του υποδόριου ιστού στην έσω επιφάνεια του γόνατος, την χαλάρωση των συνδέσμων και την παραμόρφωση του άξονα του γόνατος (ραιβότητα ή βλαισότητα).
